4
Gemaal Beetskoog

Deze website is voor het laatst bijgewerkt op: 11-9-2023

De eerst volgende draaidag is: 5 mei 2024.
U kunt ons ook op facebook volgen onder: Museumgemaal Beetskoog.


Gemaal Beetskoog

Ooit pompte gemaal Beetskoog het water uit polder Beetskoog naar de Schermerboezem. Dit voormalig stoomgemaal is gebouwd in 1877 en bemaalde tot 1954 de polder. Het nieuwe elektrische gemaal Beetskoog met een capaciteit van 86 m3/min even verderop, nabij de provinciale weg N247, heeft toen de bemalingstaak overgenomen. Vroeger stond hier langs dezelfde weg één van de twee windmolens die tot 1877 de polder bemaalden. In 2020 is de bemalingstaak over genomen door een nieuw gemaal naast het museumgemaal. Dit gemaal heeft een capaciteit 80 m3 per/min.

Hoogheemraadsachap
Een goede waterbeheersing is van levensbelang. Daarom zijn er waterschappen om het water in goede banen te leiden. Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier is één van die waterschappen. Het beschermt als beheerder van dijken en kaden in Noord-Holland en Texel boven het Noordzee kanaal ons tegen overstromingen en zorgt ervoor dat de veenweidengebieden, kleipolders, steden en dorpen het juiste waterpeil hebben en behouden. Daarnaast zorgt het hoogheemraadschap voor het beheer en onderhoud van de openbare wegen, sloten, kanalen en waterzuivering. In de winter verzorgen zij tevens de
gladheidbestrijding.
Met bijna 440 gemalen zorgt het hoogheemraadschap ervoor dat op de juiste plaats het juiste peil is. Wanneer er te veel water in het gebied is, pompen de gemalen het water omhoog naar de Schermerboezem: een stelsel van grotere wateren, kanalen en ringvaarten die het water afvoeren naar nog grotere wateren zoals de Noordzee en het Markermeer. Bij een tekort aan water zorgt het hoogheemraadschap ervoor dat water via inlaatpunten vanuit het Markermeer weer het gebied instroomt.

Veilig wonen onder zeeniveau is minder logisch dan je denkt.


Dit gemaal bezoeken in; 2024

Het gemaal
Wij laten het gemaal op elke eerste zondag van de maanden mei t/m september tussen 11.00 en 16.00 uur draaien. U bent van harte welkom. De toegang is gratis.
  • Zondag      5 mei
  • zondag      12 mei nationale molendagen
  • Zondag      2 juni
  • Zondag      7 juli
  • Zondag      4 augustus
  • Zondag      1 september     
Groepen kunnen contact opnemen met Martien Seinen, 0611-618856 of een mailtje sturen naar seinen@novavita.tweak.nl


Wat is er te zien
  • Een nog werkend watergemaal .
  • Uitleg en werking van de dieselmotor die zonder brandstofpomp en verstuiver draait.
  • Uitleg en werking van de waterpomp.
  • Uitleg over de peilbemaling in Noord-Holland.
  • De geschiedenis van het gemaal (van wind, naar stoom, naar diesel).
  • Historie van de "Brons" motoren.
  • Tevens staat er een gratis kopje koffie of thee voor u klaar.

Architectuur

Het gebouw van gemaal Beetskoog is een ontwerp van het befaamde ingenieursbureau De Wit uit Amsterdam en stamt uit 1877. De logische indeling van het interieur van het gemaal (de ketel, machine en vijzel in één bouwvorm), de flauwe dakhelling en het roostervenster in de top van de puntgevel zijn kenmerken voor de ontwerper De Wit.

Brons ruwolie motor

Brons

In 1910 werd de stoommachine vervangen door een 50 pk vierslag Brons dieselmotor. De eenvoudige, maar daardoor niet kapot te krijgen motor, is een uitvinding van Jan Brons. Zonder brandstofpomp en verstuiver loopt de motor op dieselolie. Doordat het gemaal na de ingebruikname van een tweede (elektrische) gemaal in 1954 als reservegemaal in gebruik bleef tot 1967, is de installatie compleet gebleven. Het behoort hiermee tot de zeldzame voorbeelden van vroeg 20e eeuwse bemalingstechniek van Nederlands fabricaat en is van grote cultuurhistorische waarde. Dit gemaal is het oudste nog werkende dieselgemaal van Nederland. Dit unieke cultuurgoed staat op de provinciale monumentenlijst van Noord-Holland.


Chronologie van het gemaal
  • 1608 Bouw "kleine molen".
  • 1676 Sloop "kleine molen".
  • 1877 Bouw stoomgemaal met vijzelpomp.
  • 1897 Nieuwe stoomketel geplaatst.
  • 1910 In bedrijf stellen van de dieselmotor met centrifugaalpomp.
  • 1916 Klein elektrisch gemaal gebouwd bij de "grote molen".
  • 1931 Elektrische gemaal bij de "grote molen" buiten bedrijf gesteld, het dieselgemaal neemt de bemaling over.
  • 1932 Schoorsteen achter het gemaal wordt afgebroken.
  • 1952 Zuiger getrokken, zuigerveren en kleppen vervangen. Er zaten twee kleine gaatjes in de zuiger.
  • 1954 Nieuw elektrisch gemaal neemt de bemaling over, het dieselgemaal blijft als reservegemaal dienst doen.
  • 1962 Lagerkap tijdens draaien losgelopen, geen schade opgelopen.
  • 1967 Dieselgemaal definitief buiten bedrijf gesteld.
  • 1980 Gemaal gered van de slopershamer.
  • 1982 Gemaal na 28 jaar stilgestaan te hebben weer in bedrijf als historisch werkend monument.
  • 2000 Gemaal stand-by gestaan i.v.m millennium bug.
  • 2020 Bouw van nieuw elektrisch gemaal, dit gemaal vervangt het in 1954 gebouwde gemaal.

Kengetallen polder

Naam Beetskoog
Oppervlakte 625 hectare
Verhard 21 hectare
Onverhard 9,5 hectare
Open water 36 hectare
Polderpeil hoog
2,45 min NAP
Polderpeil laag
2,90 min NAP

Boezempeil 0,50 min NAP